Rối loạn tiền đình nguyên nhân do sỏi tai ( hay còn gọi là thạch nhĩ) tuy là bệnh lành tính, nhưng nó khiến người bệnh cảm thấy chóng mặt quay cuồng, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, bệnh này có thể chữa dứt đơn giản bằng các động tác “xoay”, “lắc” đầu.
TS. BS Nguyễn Bá Thắng – phó trưởng khoa Nội Thần Kinh, BV ĐH Y Dược TP. HCM, chia sẻ:
“Đa số các bệnh liên quan đến rối loạn tiền đình đều là rối loạn tiền đình ngoại biên. Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính là nguyên nhân thường gặp nhất của chóng mặt tiền đình ngoại biên, chiếm đến 80% bệnh nhân chóng mặt, thường gặp ở lứa tuổi từ 30-50”.
Chóng mặt quay cuồng
Các triệu chứng chóng mặt lành tính chỉ xuất hiện bộc phát khi người bênh thay đổi các tư thế đầu, như cúi đầu lên hoặc xuống và nằm xuống, quay qua hoặc ngồi dậy trên giường. Cũng có thể khiến người bệnh cảm thấy bị chóng mặt, mất cân bằng khi đứng hoặc đi bộ.
ThS. BS Đỗ Hồng Giang – Trưởng khoa Thính học, BV Tai Mũi Họng TP. HCM, cho biết về giải phẫu tai trong, có 2 cơ quan ốc tai ( phụ trách phần nghe) và tiền đình ( phụ trách phần thăng bằng), trong phần tiền đình có cầu nang, soan nang và các ống bán khuyên; soan nang và cầu nang có lớp tế bào lông, và lớp màng nhầy, trên đó có các hạt sỏi (thạch nhĩ). Các hạt sỏi này rất nhỏ, thường di chuyển đập vào màng nhầy và các tế bào lông truyền đến các dây thần kinh, nhờ đó, người ta cảm giác được, định vị được vị trí, tư thế trong không gian.
“Thế nhưng, có thể vì một nguyên nhân nào đó, các hạt thạch nhĩ này bị bung ra khỏi vị trí đúng của nó, rơi vào các ống bán khuyên (một bộ phận của tiền đình). Từ đó, người bệnh bị mất cân bằng do sỏi tai bị lạc chỗ khiến người bệnh không đứng vững, cảm giác mọi thứ xung quanh quay cuồng.” – ThS. BS. Đỗ Hồng Giang chia sẻ.
Theo TS. BS Nguyễn Bá Thắng, chóng mặt tư thế kịch phát lành tính có thể gặp ở bất kỳ ai, bất kỳ lứa tuổi nào. Tuy nhiên, bệnh này thường gặp nhất ở những người trong độ tuổi 30-50, hoặc những người lớn tuổi do chất kết dính sỏi tai không còn hiệu quả nhất định.
Chị T.T.H (Quận Thủ Đức, TP. HCM) chia sẻ:
“Tôi 53 tuổi, thời gian gần đây tôi thường xuyên đột ngột chóng mặt, chẳng hạn như đang nằm và quay người, ngay lập tức tôi bị chóng mặt, cảm giác mọi vật xung quang đảo lộn, cảm giác rất khó chịu. Mỗi lần bị như thế, tôi cố gồng mình nằm cố định thì mới qua cơn chóng mặt. Thâm chí tôi còn thấy buồn nôn mỗi khi chóng mặt.”
Triệu chứng của bệnh đơn giản là chóng mặt thật sự, người bệnh cảm giác mọi thứ quay cuồng chứ nó không đơn giản là say xẩm hay choáng váng thông thường. Các triệu chứng thường xuất hiện như: chóng mặt, cảm giác khó chịu, mất cân bằng, buồn nôn, một số trường hợp có tình trạng ói mửa. Từng cơn chóng mặt xuất hiện chỉ kéo dài khoảng 20-30 giây, tuy nhiên khi bệnh nhân nằm yên, hoặc giữ yên vị trí đầu một lúc thì chóng mặt tự hết.
Mặc dù chóng mặt lành tính không gây nguy hiểm cho người bệnh. Tuy nhiên bệnh này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, sinh hoạt hàng ngày của con người, nguy cơ té ngã khi phát cơn chóng mặt hoàn toàn có thể xảy ra. Tuy theo cơ địa mỗi người, nhiều trường hợp sẽ tự khỏi trong vài tháng, thậm chí lâu hơn.
90% khỏi bệnh không cần dùng thuốc
Đó là chia sẻ của TS. BS Đỗ Hồng Giang khi nói về phương pháp tái định vị sỏi tai. Đây là một kỹ thuật khá đơn giản, hiệu quả khi điều trị bệnh chóng mặt kịch phát lành tính.
Để điều trị cơn chóng mặt do tư thế kịch phát lành tính sỏi tai lạc chỗ (tai phải hoặc trái), đầu của bệnh nhân được quay theo một loạt các chuyển động liện tiếp được gọi là nghiệm pháp Epley. Kỹ thuật đổi lại vị trí này sử dụng lực hấp dẫn để kéo sỏi tai từ ống bán khuyên sau ra vị trí đúng ở soan nang và cầu nang.
Các bác sĩ sẽ xác định sỏi tai lệch về vị trí nào, sau đó thực hiện các động tác xoay đầu, kết hợp với động tác vỗ nhằm tái định vị sỏi tai. Bệnh nhân nên tìm đến đúng chuyên khoa Thính học hoặc Nội thần kinh để được điều trị. Vì động tác tuy đơn giản nhưng nếu thực hiện không đúng kỹ thuật, sỏi tai có thể chạy lạc sang vị trí khác gây chóng mặt phức tạp và khó tái định vị hơn.
“Áp dụng kỹ thuật này, người bệnh sẽ hết triệu chứng chóng mặt ngay lần đầu tiên thực hiện. Thông thường khoảng 90% bệnh nhân dứt chóng mặt. Tỷ lệ thực hiện thêm là 10%. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể tái phát bệnh vài năm sau đó. Sau khi được điều trị, bệnh nhân nên giữ đầu thẳng, nằm gối cao trong khoảng 10-15 ngày để sỏi tai ổn định lại hoàn toàn.”. – ThS. BS. Đỗ Hồng Giang chia sẻ.
Box
Nghiệm pháp Epley: điều trị cơn chóng mặt do tư thế kịch phát lành tính
1. Bệnh nhân ngồi trên bàn xoay đầu 45 độ về phía bên bị bệnh.
2. Đặt bệnh nhân nằm xuống trong khi vẫn giữ đầu xoay 45 độ và ngửa cổ cho tới khi hết rung giật nhãn cầu hoặc hết chóng mặt, giữ khoảng 3-4 phút.
3. Xoay đầu 90 độ về phía không bị .
4. Xoay tiếp đầu 90 độ và quay thân mình về phía không bị, ở tư thế này trong khoảng từ 3-4 phút, sau đó cho bệnh nhân ngồi dậy.
Hồng Phương